Home

Hộp thoại Rust

rustwin32

Debug bằng hộp thoại thông báo là phương pháp phổ biến trong trình giao diện desktop. Khi hộp thoại thông báo xuất hiện, điều đập vào mắt đầu tiên là hộp thoại khá đẹp và sáng sủa, không như console đen xì kia. Và chương trình sẽ dừng cho đến khi ta đóng hộp thoại, giống như đặt break point vậy.

Trong bài này, mình sẽ hướng dẫn tạo một hộp thoại thông báo đơn giản trên Windows bằng Rust.

Đầu tiên là tạo một project mới bằng cách sử dụng Cargo.

cargo new --bin hello_world
  • Dòng lệnh trên sẽ tạo một thư mục mới có tên là hello_world trong thư mục làm việc hiện tại
  • --bin cho phép Cargo biên dịch ra chương trình có thể thực thi được (executable)

Để tạo hộp thoại thông báo thì ta có lệnh MessageBox và gọi nó thông qua file user32.dll. Tương ứng trong Rust, mình sẽ sử dụng create winapi đi kèm với user32-sys.

[dependencies]
winapi = "0.2.7"
user32-sys = "0.2.0"
  • Tại thời điểm viết bài này, thì winapi v0.2.7 và user32-sys v0.2.0 là ổn định nhất
  • Cargo sẽ tự động download và build các crate được thêm vào

Sau khi thiết lập xong project, hãy mở file src/main.rs bằng một editor bất kỳ.

fn main() {
    println!("Hello, world!");
}

Để sử dụng hai crate trên, ta khai báo như sau:

extern crate user32;
extern crate winapi;


fn main() {

Tiếp tục với hàm tạo hộp thoại thông báo, mẫu code C/C++ trên MSDN như sau:

int WINAPI MessageBox(
    _In_opt_  HWND     hWnd,
    _In_opt_  LPCTSTR  lpText,
    _In_opt_  LPCTSTR  lpCaption,
    _In_      UINT     uType
);

Nếu bạn không biết gì về lập trình Windows thì chắc hẳn sẽ thấy rất lạ lẫm. Để đơn giản hơn, hãy nghĩ WINAPI, _In_opt_ và _In_ chỉ là các thuộc tính mô tả cách sử dụng hàm. Bỏ qua hết, ta được kiểu khai báo hàm đơn giản trong C/C++:

int MessageBox(
    HWND     hWnd,
    LPCTSTR  lpText,
    LPCTSTR  lpCaption,
    UINT     uType
);
  • HWND là một con trỏ (pointer) đến một cửa sổ (thường gọi là handle của một window).
  • LPCTSTR là pointer đến chuỗi const.
  • UINT tất nhiên là một số nguyên không dấu.

Một câu hỏi đặt ra, "Chuỗi LPCTSTR thuộc loại gì? ASCII hay Unicode?” Và câu trả lời hơi phức tạp.

Trong lập trình Windows C/C++, có một tiền xử lý được gọi là UNICODE xác định xem một LPCTSTR thuộc chuỗi Unicode hay ASCII. Tiền xử lý này cũng chịu trách nhiệm xác định hàm MessageBox nào được gọi (bạn có thể tìm hiểu thêm tại đây).

Lăn xuống cuối trang MSDN, ta thấy rằng tên Unicode và ASCII cho hàm này tương ứng là MessageBoxW và MessageBoxA. Điều này quan trọng bởi vì ta cần phải gọi chính xác để hộp thoại mới có thể hiển thị đúng với nội dung cho trước. Trong bài viết này, mình sẽ chọn ASCII (MessageBoxA).

Trong một ví dụ trên MSDN, param thứ nhất nếu không có một cửa sổ nào thì ta sẽ truyền vào giá trị NULL (đơn giản vì _In_opt_). Param thứ hai và ba sẽ là chuỗi ASCII lần lượt cho nội dung và tiêu đề của hộp thoại. Param cuối cùng sẽ là flag bit để kiểm soát các nút lệnh của hộp thoại. Theo ví dụ này thì ta chọn MB_OK để có một nút OK và MB_ICONINFORMATION để hiển thị một biểu tượng thông báo trên hộp thoại. Ta sẽ kết hợp chúng lại bằng toán tử biwise OR để đưa ra một giá trị đơn.

MessageBoxA(
    NULL,
    "Hello, world!",
    "MessageBox Example",
    MB_OK | MB_ICONINFORMATION
);

Đến đây, cần phải tìm ra cách để chuyển code trên sang Rust, ta có một số câu hỏi như sau:

  1. MessageBoxA, MB_OK và MB_ICONINFORMATION có ở đâu?
  2. Tương tự với NULL cái gì? Trong Rust chỉ có None, nhưng ta cần một con trỏ.
  3. Làm cách nào để truyền chuỗi trong Rust vào C?

Để tìm câu trả lời cho #1, mình mở docs winapi và sử dụng thanh tìm kiếm ở trên cùng. Tìm thấy chúng trong user32 và winapi::winuser.

extern crate winapi;


use user32::MessageBoxA;
use winapi::winuser::{MB_OK, MB_ICONINFORMATION};
  • Sử dụng trực tiếp hàm MessageBoxA, hai constant cũng tương tự

Đến #2, mình tìm trên Google thì thấy một hướng dẫn lấy NULL bằng module std::ptr, ta sử dụng hàm std::ptr::null_mut(). Bạn cũng có thể tham khảo cách sử dụng NULL trong bài này.

use winapi::winuser::{MB_OK, MB_ICONINFORMATION};
use std::ptr::null_mut;

Và cuối cùng là #3, module ffi trong standard library có CString giúp tạo ra chuỗi. Chúng ta chỉ cần tạo một giá trị mới của kiểu này và sử dụng .as_ptr() để tạo được một raw pointer và chuyển đến CAPI.

use std::ptr::null_mut;
use std::ffi::CString;

Tạo hai chuỗi cho hộp thoại:

fn main() {
    let text = CString::new("Hello, world!").unwrap();
    let caption = CString::new("MessageBox Example").unwrap();
}

Gọi hàm MessageBoxA và bỏ tất cả vào.

    let caption = CString::new("MessageBox Example").unwrap();
    MessageBoxA(
        null_mut(),
        text.as_ptr(),
        caption.as_ptr(),
        MB_OK | MB_ICONINFORMATION
    );
}

Khi build sẽ có một warning khó chịu xuất hiện, do hàm trên là foreign function nên phải thêm nó vào block unsafe.

    let caption = ...
    unsafe {
        MessageBoxA(
            ...
        );
    }

Xong, chỉ cần build và run rồi tận hưởng thành quả!

extern crate user32;
extern crate winapi;

use user32::MessageBoxA;
use winapi::winuser::{MB_OK, MB_ICONINFORMATION};
use std::ptr::null_mut;
use std::ffi::CString;

fn main() {
    let text = CString::new("Hello, world!").unwrap();
    let caption = CString::new("MessageBox Example").unwrap();
    unsafe {
        MessageBoxA(
            null_mut(),
            text.as_ptr(),
            caption.as_ptr(),
            MB_OK | MB_ICONINFORMATION
        );
    }
}